De karakteristieken/vaardigheden van medewerkers worden aangeduid als personeel. Medewerkers hebben organisaties competenties te bieden (kennis, vaardigheden, houding en gedrag). Ze kunnen daarvoor verschillende motivaties hebben.
Het personele proces zorgt voor de afstemming tussen wat medewerkers en de organisatie elkaar op deze gebieden bieden en vragen. Het moet de gehele verblijfscyclus regelen, van werving en selectie tot en met pensioen of ontslag. Tevens moet het belemmeringen in de communicatie tussen de medewerkers en de top zoveel mogelijk beperken.
ICT helpt in netwerkorganisaties bij het inspelen op actuele trends als flexibilisering, individualisering en informatisering van medewerkers. Dit inspelen kan onder meer door:
-
empowerment: in plaats van beperkende hiërarchische sturing. De verantwoordelijkheid van medewerkers verdiept zich hierdoor
-
zelfsturing en teamwork in kleinere organisatorische eenheden: dit maakt controle- en stafdiensten minder belangrijk. Hun zeggenschap over het werk verschuift naar de desbetreffende (uitvoerende) medewerkers
-
alternatieve beloningssystemen als "total compensation" en het "cafetariasysteem": deze verruimen de beloningsmogelijkheden. Ze benadrukken daarmee de "niet-verticale" groeimogelijkheden die zich in platte, open organisaties aandienen.
De geschetste ontwikkelingen hebben de volgende consequenties voor medewerkers.
-
Langdurig hetzelfde werk doen in dezelfde organisatie wordt moeilijker
-
Door verplatting en vergrijzing wordt het aantal leidinggevende posities kleiner. Medewerkers hebben daardoor minder kansen "verticaal" te groeien
-
Samenwerken in teams stelt nieuwe eisen. Open staan voor andere meningen en kennisgebieden, luisteren, geduld en respect worden belangrijker
-
Wisselende werkverbanden maken iedereen in de organisatie klant en opdrachtgever van elkaar. Klantgerichtheid wordt daardoor een belangrijke eigenschap
-
Zelfsturing vanuit een missie en gedeelde waarden veronderstelt dat medewerkers bijdragen aan voortdurende verbetering.
Valkuilen
-
Medewerkers motiveren zichzelf. Wel kunnen managers hun medewerkers gemakkelijk demotiveren
-
Het personeelsproces is een hype- en modegevoelig organisatiegebied. De waan van de dag volgen is niet raadzaam. Wel kunnen hypes en modes helpen de bestaande situatie ter discussie te stellen
-
Het personeelsproces kan niet slechts de zorg zijn van de organisatie. Medewerkers kunnen zelf speelruimte creëren voor eigen bijdragen. Zelfsturing, het nemen van initiatieven en tijdige verzoeken om hulp van collega's zijn daartoe de sleutels.
Bron: Bruel, 1998