Geeldrukdenken is gebaseerd op socio-politieke opvattingen over organisaties. Bij het veranderen van organisaties volgens deze opvattingen spelen belangen, conflicten en macht een belangrijke rol.
Handreiking
Geeldrukdenken gaat ervan uit dat machtsvorming al een veranderingsproces op zich is. Beleid maken of een projectprogramma tot stand brengen is het bijeenbrengen van belangen. Het gaat gepaard met machtsvorming en het oplossen en uitonderhandelen van tegenstrijdigheden en conflicten. Als de macht eenmaal gevormd is, kunnen veranderingen worden afgedwongen. Maar het steeds manoeuvreren met de machtsbalans blijft een constante opgave.
Doelen stellen, het beleid bepalen, het programma formuleren gebeurt door het creëren van draagvlak. Ook gebeurt het door:
- Belangen te bundelen.
- Win-win-situaties te maken.
- Het politieke spel te spelen.
- Macht in te zetten.
- Te onderhandelen.
De achterliggende gedachte bij geeldrukdenken is dat elk mens eigen belangen, doelen, strevingen en keuzes heeft. Elk mens wil die graag realiseren. Geeldrukdenken vereist van de veranderaar:
- Politieke vaardigheden.
- De competentie om om te gaan met een complex belangenveld.
- Onafhankelijkheid.
Communiceren, mediation, onderhandelen en werken met derde partijen zijn favoriete interventies van geeldrukdenkers.
Aandachtspunten
Geeldrukdenken heeft echter ook valkuilen. Het ideaal is dat mensen overkoepelende belangen en collectieve effecten nastreven. Maar ondanks de Verenigde Naties is er nog steeds oorlog en armoede op deze wereld.
Geeldrukdenken kan leiden tot:
- Lose-lose-effecten.
- Langslepende machtsconflicten, waarbij alle energie wordt opgeslokt door het conflict.
- ‘Luchtfietserij’ waarbij de doelen en middelen onvoldoende met elkaar zijn verbonden of afgestemd met holle retoriek als gevolg.
Benieuwd naar de andere vier zienswijzen binnen het kleurendenken?
- Het beheersen van de verandering (systeemgericht-/blauwdrukdenken).
- Het zoeken naar de juiste ‘fit’ tussen mens en organisatie (mensgericht-/rooddrukdenken).
- Het vormen van lerende organisaties (lerengericht-/groendrukdenken).
- Spontane evolutie, 'toevallig' veranderen en leren (stroomgericht-/witdrukdenken).
Bron: Caluwé, L.,de en H.Vermaak, Leren veranderen; een handboek voor de veranderkundige. Kluwer Deventer (2006). Morgan, G., Images of organizations, Sage Publications, 1986