Denkgewoonten

Denkgewoonten gaan over het gemak waarmee je leert en ontwikkelt, als resultaat van de manier waarop je denkt. Ze zijn bepalend voor de mate waarin je je dingen eigen maakt, of je iets gemakkelijk leert en ontwikkelt of juist niet.

Soms vraag je misschien je af: is deze ontwikkeling, die we van onze mensen vragen, eigenlijk wel realistisch? Of je merkt dat meerdere jaren van investeren in een bepaalde ontwikkeling van je mensen (of van jezelf) toch onvoldoende vruchten afwerpt. Heb je je wel eens afgevraagd waar dat mee te maken heeft? Bij vraagstukken als deze is het kijken vanuit het perspectief van ‘denkgewoonten’ behulpzaam. Maar wat zijn dat eigenlijk? En wat kun je ermee?

Wat zijn denkgewoonten?

Denkgewoonten gaan over het gemak waarmee je leert en ontwikkelt, als resultante van de manier waarop je denkt. Ze geven de stappen weer die je in je hoofd maakt, hoe je reageert op wat er om je heen gebeurt, hoe je je mening vormt, hoe je dingen op een rij zet, meningen vergelijkt, en dergelijke. Denkgewoonten zijn bepalend voor de mate waarin je je dingen eigen maakt, of je iets gemakkelijk leert en ontwikkelt of juist niet onder de knie krijgt.

In vergelijking met leervoorkeuren: deze geven inzicht in de manier waaróp en de context waarín iemand graag (of juist niet graag) leert en ontwikkelt. Ze zeggen nog niets over wat iemand gemakkelijk leert en ontwikkelt, waar diegene telkens over struikelt en waar dat mee te maken heeft. Of over wat een haalbare ontwikkeling is, voor een individu en voor de organisatie. Naast leervoorkeuren hanteren we daarom ook denkgewoonten.

Denk maar eens aan de wens om de innovativiteit bij bibliothecarissen te ontwikkelen. Of de resultaatgerichtheid bij ambtenaren. Niet onmogelijk, maar wel lastig. En dat heeft onder meer met denkgewoonten te maken.

In de kern:

gaan denkgewoonten over de manier waarop je omgaat met vraagstukken, nieuwe informatie
zijn ze situatiegebonden; ze hangen samen met stemming, taak, routinematigheid, spanning, …
zijn denkgewoonten niet goed of fout, maar vormen ze wel een kwaliteit of belemmering in een bepaalde ontwikkeling
hebben ze een relatie met functie en vak; bij het ene vak passen bepaalde denkgewoonten beter dan het andere.

Daarbij is het belangrijk er rekening mee te houden dat:

niet alle denkgewoonten voor iedereen ontwikkelbaar zijn
ze onder spanning veranderen (onder spanning schiet iemand vaak terug in oude gewoonten)
je altijd de keuze hebt om te ontwikkelen of de gewenste situatie te organiseren (wanneer ontwikkelen te lastig blijkt).

Waarom denkgewoonten inzetten?

Omdat je daarmee gerichter aan de ontwikkeling van jezelf, anderen en de organisatie kunt werken, met minder frustratie, minder tijdsverspilling en effectievere inzet van middelen. Dat helpt om ook met meer plezier, realisme en respect voor jezelf en anderen met ontwikkeling bezig te zijn.

Bron: Liefde voor Leren, Manon Ruijters (2006)