TwynstraGudde_60jaa_wit
Werken bij

    Waar wij aan werken

    Met onze adviseurs, managers en opleiders dragen we bij aan duurzame, maatschappelijke veranderingen. Denk aan de energietransitie en de klimaatdoelen, de toekomst van de landbouw, goed onderwijs, passende zorg, oplossingen voor de krapte op de woningmarkt en hoe we het best van A naar B reizen. De uitdagingen zijn groot, maar onze kracht ligt in daadkracht. We laten transities werken.

    Wie we zijn

    Onze adviseurs en managers hebben uiteenlopende expertises en voelen zich verantwoordelijk voor de uitvoering. Duurzaamheid is een integraal onderdeel van onze werkwijze.

    ‘De Refugee Talent Hub brengt werkgevers en vluchtelingen dichter bij elkaar.’

    Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg

    Recente vacatures

    Slimme en duurzame mobiliteit

    Organisatieadviseur Laadinfrastructuur

    Laadinfrastructuur. Waar mobiliteit, logistiek, bouw en energie samenkomen. Het is dé randvoorwaarde om de transitie te maken naar emissieloos vervoer en bouwen. Met als doel om de uitstoot te beperken en om de klimaatdoelen te halen, en zo de wereld voor de volgende generatie goed achter te laten....

    Solliciteer nu
    Zorg

    (Ervaren) Adviseur en Projectmanager Zorghuisvesting

    Wil je werken binnen een dynamisch team waarbij je zowel contact hebt met de publieke als de private sector? Wil je meebouwen aan de verdere uitbreiding van een snelgroeiend team met oog voor een goede werk-privé balans? En heb je affiniteit met bouwrecht, aanbestedingsrecht, ondernemingsrecht of...

    Solliciteer nu

    Blog De verdeelbesluiten van de Spreidingswet komen eraan: wat komt er op gemeente af?

    Er zijn onvoldoende opvangplekken voor asielzoekers aangemeld bij het Rijk. Daardoor is minister Faber wettelijk verplicht om nog voor de jaarwisseling gemeenten rechtstreeks aan te wijzen die moeten zorgen voor meer opvanglocaties. Gemeenten krijgen vervolgens zes maanden om deze locaties operationeel te maken.

    Toegevoegd door Ruben Cales op 18 december 2024

    De omstreden 'Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’, beter bekend als de Spreidingswet, die op 1 februari 2024 in werking trad, verplicht gemeenten om opvangplekken beschikbaar te stellen. Elke gemeente kreeg een indicatieve opgave, gebaseerd op een eerlijke verdeling van de landelijke behoefte. 

    Het proces werd gecoördineerd door de provincies, die op 1 november rapportages aanleverden bij het ministerie. De rapportages waren vormvrij en laten dan ook een wisselend beeld zien, zegt Ruben Cales, adviseur Ruimte, Wonen en Economie bij TwynstraGudde.

    ‘De provinciale verslagen verschillen sterk, sommige provincies leverden een plan aan van negen pagina’s, andere bijna 200. Het detailniveau onderling verschilt en dat zal het lastig maken voor de minister om een volledig beeld te krijgen’, zegt Lennert Hupkes, Adviseur Huisvesting en Vastgoed bij TwynstraGudde.

    ‘Daarbij komt dat aangeboden plekken in verschillende stadia van ontwikkeling zijn, sommigen zijn reeds in realisatie, voor andere lopen onderzoeken en een deel spreekt over ‘zachte planvoorraad’ of een intentie om aan de opgave te voldoen.’

    De verdeelbesluiten van de Spreidingswet komen eraan wat komt er op gemeente af

    Minister moet ingrijpen

    Hoewel provincies ambitieuze plannen hebben ingediend, zal niet aan de landelijke opgave worden voldaan, denkt Hupkes. ‘Als alle ontwikkelingen zoals aangegeven in provinciale plannen worden uitgevoerd, resulteert dit in een stijging van ongeveer 18.000 plekken, en zou de landelijke opgave voor iets meer dan 94 procent worden behaald.’

    Om de doelstelling van 96.000 opvangplekken alsnog te halen, is minister Faber wettelijk verplicht om vóór het einde van het jaar een verdeelbesluit te nemen. Dit betekent dat zij gemeenten zal aanwijzen die alsnog opvangplekken moeten realiseren. ‘Dat is de dwang waarover het bij het debat over de wet veel is gegaan’, zegt Cales.

    Gemeenten die worden aangewezen, krijgen zes maanden om opvangplekken te realiseren. Dit zorgt voor grote druk. ‘Een project als dit vraagt meestal veel meer tijd dan zes maanden’, zegt Cales. ‘Het wordt een enorme uitdaging.’

    Tijdgebrek en toezicht

    Gemeenten die niet voldoen aan de eisen van de Spreidingswet kunnen rekenen op ingrijpen door het Rijk. Als gemeenten hun doelen niet halen, kan interbestuurlijk toezicht worden ingesteld. In het uiterste geval neemt de Rijksoverheid de regie over en worden opvanglocaties op kosten van de gemeente gerealiseerd.

    ‘De minister kan in zo’n geval niet anders dan haar bevoegdheid gebruiken’, legt Cales uit. ‘Het is haar wettelijke taak om de opvangplekken te garanderen, ook als dat betekent dat gemeenten worden overruled.’

    Toch zijn gemeenten niet volledig ondergeschikt aan het Rijk. Ze hebben enige vrijheid om nu nog zelf locaties te kiezen. ‘De minister wijst het aantal plekken toe, maar de locatiekeuze blijft bij de gemeente’, zegt Cales. ‘Dat geeft enige flexibiliteit, al blijft de tijdsdruk enorm.’

    'Flexibele voorzieningen kunnen later ook worden ingezet voor andere doelgroepen, zoals studenten of arbeidsmigranten.'
    Ruben Cales

    Onduidelijkheid status Spreidingswet

    Ondertussen hangt de toekomst van de Spreidingswet zelf aan een zijden draadje. Het kabinet heeft aangekondigd dat het de wet wil intrekken, maar dat proces verloopt moeizaam. Het plan was de wet voor de jaarwisseling in te trekken, dan zou de aanwijsbevoegdheid ook vervallen. Dat gaat niet lukken, blijkt uit de planning die Faber vorige maand naar de Tweede Kamer stuurde.

    Ondanks deze onzekerheid blijft de maatschappelijke opgave om opvangplekken te realiseren bestaan, stelt Hupkes. ‘De behoefte aan opvang blijft groot. Zonder een goede voorbereiding lopen gemeenten het risico dat zij alsnog op het laatste moment onder grotere druk moeten handelen. Dat kan grote problemen veroorzaken.’

    Daarbij komt dat het COA verwacht op 1 januari 2026 een capaciteitsbehoefte van 115.000 opvangplekken te hebben. Veel meer dan de taakstelling van 96.000 plekken, die nu al niet wordt gehaald. Het gaat in de helft van de gevallen om statushouders, die niet kunnen doorstromen naar doorstroomlocaties, of reguliere woningen.

    Flexibele opvang voor andere doeleinden

    Ruben Cales wijst erop dat, ongeacht de politieke ontwikkelingen, het zorgen voor voldoende opvangplekken belangrijk is. ‘Gemeenten hebben niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid.’

    Daarbij gaat het niet alleen om asielzoekers of statushouders. ‘Zelfs als de instroom afneemt, kunnen opvanglocaties nuttig worden ingezet voor andere groepen, zoals studenten of arbeidsmigranten.’

    Volgens Cales is het daarom cruciaal om opvanglocaties duurzaam en flexibel te maken. ‘Gemeenten moeten deze plekken zien als een investering. Zelfs als de instroom van asielzoekers afneemt, blijven er andere doelgroepen die behoefte hebben aan tijdelijke huisvesting.’

    Hupkes sluit zich daarbij aan: ‘Het is belangrijk dat gemeenten vooruitkijken. Door nu te investeren in kwalitatieve opvanglocaties, zorgen ze voor een oplossing die op langere termijn van grote waarde is.’

    Dit interview is gepubliceerd door Stadszaken Gemeenten onder druk door Spreidingswet: Faber moet opvangplekken aanwijzen.

    Lees ook:

     

    Stel je vraag aan

    Alle mensen

    Stel je vraag aan

    Alle mensen