Interviewreeks De drive om met de grote vraagstukken aan de slag te gaan is de basis

De vergrijzing, het toenemend arbeidstekort in de zorg en de situatie op de woningmarkt dwingen ons tot nadenken over slimme oplossingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn voor senioren. In ons dagelijks werk bij opdrachtgevers zien we dat partijen bezig zijn met de vraag hoe hier samen met elkaar stappen in te zetten. TwynstraGudde wil deze kennis en ervaringen uit de praktijk delen met het veld en wij spreken daarom met diverse bestuurders over wonen en ouderenzorg. Lees het vierde interview in deze reeks met Monique Boeijen, directeur-bestuurder, en Gea Veldmeijer, programmaleider Mijn Buurt Assen en programmaregisseur Wonen, Welzijn en Zorg, van Woningcorporatie Actium in Assen.

Toegevoegd door Simone Swartjes op 3 juni 2022

Het werkgebied van Actium strekt zich uit van Zuidoost Friesland tot Zuidwest, Midden en Noord Drenthe. Actium verhuurt hier 16.000 woningen verspreid over 70 woonplaatsen.

Een boeiend en inspirerend gesprek waarin Monique en Gea hun visie en praktijkervaringen delen over de relatie tussen wonen en welzijn en de rol hierin van Actium.

Monique Boeijen

Monique Boeijen (links) en Gea Veldmeijer (rechts)

Wat is voor Actium de belangrijkste opgave op het gebied van wonen en zorg?

Monique: ‘De belangrijkste opgaven zijn onze ouder wordende huurders en mensen met een rugzakje die ondersteuning bij het wonen nodig hebben. Wij willen een thuis voor iedereen, nu en in de toekomst, dát is onze missie. Daarbij hoort een passende woning, een leven lang, dus daar werken we aan. Dit krijgt deels zijn beslag in de bestaande voorraad, deels in nieuwbouw.

Wij zien een toename en een concentratie van deze groepen. Vóór ‘passend toewijzen’ konden we iets meer mixen tussen zelfredzaamheid en kwetsbaarheid. Dat kan nu niet meer want de woning gaat naar iemand met een lager inkomen. Er bestaat de kans op concentratie van zwakkere huishoudens, waardoor de buurt verandert. Dat vraagt wat van ons in wijkbeheer en het goed laten samenleven van bewoners. Tegelijkertijd zien we de vergrijzing toenemen. Mensen komen alleen bij een zeer zware zorgvraag in aanmerking voor intramuraal wonen. Al met al een flinke verandering die zich in onze wijken aandient waar we ons toe te verhouden hebben. En energie in moeten steken om in de wijken het samen leven goed vorm te geven.’

Wat doen jullie hieraan?

Monique: ‘We hanteren de pijlers ‘met oog voor ieder mens’, ‘duurzaam’, ‘vernieuwend’ en ‘samen’. Binnen die pijlers vinden al onze activiteiten plaats. ‘Oog voor ieder mens’ is de pijler vanuit het wonen-zorg domein. Wij hebben hiervoor het programma Wonen, Welzijn en Zorg opgezet met als hoofddoel samen ouderen en kwetsbare doelgroepen goed thuis te laten wonen. Samen is met elkaar en met onze samenwerkingspartners. Onze visie en ambitie zijn vertaald naar verbeterdoelen, waaronder passend wonen en zo lang mogelijk zelfstandig en weer zelfstandig wonen.

De opgave is behoorlijk groot als je kijkt naar de woningvoorraad. Wat is nu een passende woning? Nul-treden, zorgproof, levensloopbestendig? We formuleren hiervoor beleid. En praktisch faciliteren we ouderen die in een eengezinswoning wonen door een langer zelfstandig thuis pakket aan te bieden. Denk hierbij aan een douchezitje, trapsteun e.d. Wij leveren dit buiten de WMO om aan onze huurders.

Daarnaast hebben we sinds kort een seniorenmakelaar in dienst, in een samenwerkingsverband met zorgaanbieders Icare Zorggroep Drenthe, Interzorg, de gemeente Assen en Vaart Welzijn. Deels wordt deze inzet bekostigd vanuit subsidie.
De verschuiving naar VPT’s (volledig pakket thuis) met zelfstandig wonen is een ingewikkelde. Wij willen hierin onze brugfunctie tussen partners invullen, dit kan actief zijn of meer faciliterend maar altijd samenwerkend. We spelen in op de behoefte aan woningen voor kwetsbare doelgroepen. Denk aan de extramuralisering in de GGZ en het beschermd wonen en de maatschappelijke opvang. Dit komt op ons af en dus op de bewoners in onze wijken.’

De drive om met de grote vraagstukken aan de slag te gaan is de basis

Hoe de samenwerking met zorgorganisaties ontstaat? Waarin hebben jullie elkaar nodig en waarin zit de meerwaarde voor bewoners?

Gea: ‘Mijn ervaring is dat het veel van mensen afhangt, maar met zowel zorgaanbieders als met de gemeente hebben we een sterke samenwerkingsrelatie.’

Monique: ‘Wat belangrijk is, is de drive om dingen aan te pakken. Assen heeft een sociaal georiënteerd gemeentebestuur en hecht veel belang aan projecten die dicht bij mensen staan. Binnen Actium zit ook echt een drive op samenwerking. Het is niet iets van een enkeling, het moet van ons hele bedrijf zijn, dus we proberen het levend te houden en ideeën van onze mensen mee te nemen in het programma.

Daarbij nemen we elke Actium medewerker mee op het thema. Je kunt in beleid opschrijven wat je wilt, maar als het niet wordt doorleefd door medewerkers dan werkt het niet. We doen dat bijvoorbeeld door het Acti-Podium. Dat is een themamiddag waarin we onlangs Teun Toebes hebben gevraagd om ons mee te nemen op zijn kijk op intramuraal wonen, de behoeften van ouderen en het echt kijken naar mensen in plaats van naar de ziekte. Hierin leren we samen om toch anders te kijken naar onze huurders en de mens met een achtergrond te zien.’

Hoe realiseer je woningen die ook daadwerkelijk passen bij de wensen en behoeftes? Waarin uit zich dat? Hoe kom je tot (een variatie aan) passende woonconcepten?

Monique: ‘We realiseren zoveel mogelijk levensloopbestendige woningen, we hebben hiervoor product-markt combinaties geformuleerd. Tegelijkertijd hebben we een grote voorraad. Het is dus belangrijk om de juiste nieuwbouwwoningen neer te zetten. We hebben een fors sloop-nieuwbouw programma waarmee we een transformatie in het type vastgoed realiseren.

Belangrijke verbeterdoelen voor onszelf zijn meer begrip voor kwetsbare doelgroepen en huurders en begrip hiervoor door andere huurders. Een groep medewerkers volgt nu een training over hoe handen en voeten te geven aan een zachte landing in de wijk. Hoe kijk je naar iemand die kwetsbaar is, we hebben allemaal onze vooroordelen daarbij. We leren ze meer te kijken als professional.’

Wij spraken inspirerende professionals en ouderen over wonen, zorg en welzijn voor ouderen. Zij laten zien hoe weerbarstig de praktijk is en hoe zij met visie, durf en volharding een weg vinden. Dit interview is onderdeel van het magazine. Het magazine is nu gratis te downloaden.

En wat doen jullie met woningen die lastig geschikt te maken zijn?

Gea: ‘Hier werken we aan doorstroming, daar heeft de seniorenmakelaar een rol in. Het begint al met dat veel ouderen niet staan ingeschreven als woningzoekende, 50% van de 75-plussers. We proberen bekendheid te creëren door ondersteuning met vrijwilligers, en bewustwordings-campagnes. We maken nu een tour door de wijken met een mobiele keet om het gesprek te voeren: ‘Heeft u wel eens nagedacht over passend wonen in de toekomst?’. Veel ouderen willen er in eerste instantie niets van weten, maar dan komen ze terug van de supermarkt en hebben dan toch vragen. Het moet even indalen.

Verder hebben we spreekuren in het Beleefhuis, samen met de partijen. In het Beleefhuis kunnen mensen woningaanpassingen uitproberen. We doen ook pilots rond woonruimteverdeling. Zo realiseren we nu nieuwbouw in een bepaald dorp, geschikt voor ouderen en geven de ouderen in het dorp die in een eengezinswoning wonen, voorrang. We hebben vroegtijdig in het project de senioren in een eengezinshuurwoning benaderd, of ze daar misschien belangstelling voor hebben. In eerste instantie reageert men dat men helemaal niet wil verhuizen. Toch vindt men het goed als we ze later er nog eens over terugbellen. Het zet mensen wel aan het denken. We hopen dat dit tot meer doorstroming leidt.’

Monique: ‘Je moet mensen meenemen in het denkproces. Het is niet realistisch om mensen van 75+ te vragen om donderdag voor 12 uur digitaal te reageren op een vrijgekomen woning. Je moet hier een ander proces voor opzetten. In de seniorenmakelaarsrol werken we samen met thuiszorgorganisaties in Assen als signaleringsfunctie en de buurtteams en die komen ook casussen tegen. Zorgaanbieders vinden het soms ingewikkeld om het gesprek over wonen te hebben. Dan kan de seniorenmakelaar uitkomst bieden.’

'We realiseren zoveel mogelijk levensloopbestendige woningen'.

Monique Boeijen, directeur-bestuurder, Woningcorporatie Actium

Hoe kijken jullie naar ontmoetingsruimten en de realisatie hiervan?

Monique: ‘Mensen moeten elkaar kunnen treffen, waar dat mogelijk is spannen we ons ervoor in om dat te realiseren. We hebben een groot aantal ontmoetingsruimten. Je wilt investeren in het ‘cement’ in de wijk. Maar we halen zo ook ‘buiten naar binnen’ in onze complexen. Zo was Mijn Buurt Assen (een samenwerkingsverband tussen gemeente, Actium en Vaart Welzijn) op zoek naar een nieuwe ruimte in een buurt. Wij konden een ruimte in een seniorencomplex aanbieden, die relatief beperkt gebruikt werd. Dan snijdt het mes aan twee kanten. We hebben een verweesde ruimte hiermee een nieuwe invulling kunnen geven, waar nu meer te beleven en te ontmoeten is. Ik ben ervan overtuigd dat dat soort ontmoetingen mensen uit isolement kan halen en meer welzijn kan bieden, waardoor ook het beroep op professionele zorg wellicht vermindert.’

Gea: ‘Over ontmoeting en cement gesproken, we hebben in een seniorencomplex een student Geriontologie gehuisvest die activiteiten met bewoners probeert op te zetten (overigens zonder gemeenschappelijke ruimte), maar wel iemand die knopen kan leggen, buurvrouw x houdt van verhalen, buurvrouw y kan voorlezen. Wees voor elkaar van nut en biedt elkaar een dienst. Doe leuke dingen met elkaar. Dit loopt onder de paraplu van Mijn Buurt Assen waarin woningcorporaties, welzijn en gemeente samenwerken.

Het oude verzorgingshuis had daarin wel een functie. We zoeken hier ook wel in onze nieuwbouw naar hoe we dit slim kunnen doen.’

Wat is daarin de rol van een woningcorporatie?

Monique: ‘Er gebeurt heel veel en op onderdelen trekken wij de kar. Binnen het Programma Weer Thuis nemen wij initiatief over hoe we de zachte landing in de wijk kunnen maken en zijn we een spil om dit proces te organiseren. Woningcorporaties zijn daar ook een uitgelezen partij voor en hebben de maatschappelijke plicht om dit op te pakken. Op geografisch niveau komt er in een wijk heel veel samen. Voor ons is het vastgoed in de wijk een handige invalshoek, een gemeente heeft weer bredere verantwoordelijkheden. Wij zien in een bepaald geografisch gebied wat er nodig is en wat er leeft en kunnen daarin handige verbindingen leggen. Wij vormen als woningcorporatie daarin een belangrijke schakel in de wijk.

Vanuit de samenwerking Mijn Buurt Assen kijken we op wijkniveau wat de thema’s zijn en prioriteren we thema’s. Alles wat we doen aan wijkvernieuwing doen we vanuit de eigen begroting en daarnaast is er vanuit Mijn Buurt Assen een gezamenlijk budget waaruit we woonomgevingsverbeterings-projecten financieren. We hebben diverse buurtinformatiecentra, waar we bewoners over een sloop-nieuwbouwproject informeren, maar waar ook diverse andere zaken (ook door welzijn en de gemeente) worden georganiseerd.’

Waar loop je tegen aan?

Gea: ‘De bezuinigingen op het sociaal domein vind ik lastig. De systeemwereld gaat niet meer over de mens, maar over geld en systemen. Hier hebben we zelf niet zo’n last van, maar onze huurders wel. Er wordt nog vanuit hokjes en geldstromen gedacht zonder dat je nadenkt over wat het beste is voor de bewoner.

Ook op lokaal niveau kunnen wij daarin stappen zetten. Dat is soms best taai. Een mooi voorbeeld is het voorbeeld van het project domeinoverstijgend werken in Hollandsche Veld: daarbij geven partijen elkaar mandaat om een indicering te bepalen in het belang van de cliënt en niet vanuit de organisatie. Dan moet je durven loslaten. Maar als budgetten door het dak gaan, is dat loslaten best ingewikkeld. Soms wordt er rigide gereageerd vanwege het financieringsprobleem. Dit voorbeeld gebruiken we ook elders in ons werkgebied.’

Monique: ‘De ontwikkeling van zwaardere zorgvraag en in combinatie met langer zelfstandig blijven wonen vind ik ook ingewikkeld. Niet altijd is de bestaande voorraad voor deze zwaardere zorgvraag geschikt. Ik weet ook niet of het efficiënter is eerlijk gezegd, al die verschillende zorgaanbieders die naar deze zelfstandig wonende ouderen verspreid over de stad toe moeten rijden Ik geloof erg in tussenvormen tussen zelfstandig wonen en intramurale huisvesting. Dan is er ook ruimte voor sociale ontmoeting en kunnen we tegelijkertijd de zorg efficiënter organiseren.’

Wat willen jullie het veld meegeven?

Monique: ‘Belangrijk is de drive van de organisatie om met dit thema aan de slag te zijn. Het Beleefhuis dat er is, de bewustwordingscampagne ‘Woont u nog fijn?’, het langer zelfstandig thuispakket; hele praktische oplossingen om echt iets te doen aan de veranderende vraag. Maar we moeten met ons vastgoed en de nieuwbouw die we realiseren ook goed inspelen op de veranderende vraag.

En vindt regelruimte met elkaar. Dat is voor ons een van de kernopgaven. Regelruimte voor werkers in de wijk. Er wordt binnen Actium en Mijn Buurt Assen veel ruimte gevoeld, er ligt een goed kader voor samenwerking, het is niet allemaal dichtgeregeld. De werkers in de wijk zien elkaar als collega’s en weten elkaar te vinden. Met fysieke projecten kom je achter de voordeur. We doen het echt samen.'

Hét magazine over wonen, zorg en welzijn voor ouderen

Dit interview is onderdeel van hét magazine over wonen, zorg en welzijn voor ouderen. Wij spraken inspirerende professionals en ouderen. Zij laten zien hoe weerbarstig de praktijk is en hoe zij met visie, durf en volharding een weg vinden.

Lees hier de andere interviews terug:

Zet in op het sociaal weefsel van wijken met Gea Sijpkes.
Bijna 100 partijen werken samen aan een seniorvriendelijk Rotterdam met Susan Korthagen.
Nieuwe seniorenhuisvesting inpassen in bestaande woonwijken met Ronald Leushuis.
Hoe gaan gezinnen met een migratieachtergrond om met ouder worden? met Ali Ercanoglu.
Het leven is niet maakbaar, maar je kunt wel keuzes maken met Marion van Hees.
Burgerparticipatie aan de basis van woonzorgcentrum De Borgstee met Cees Hesse.
Radicaal integraal samenwerken in de wijk, met welzijn als verbindende schakel met Roxana Asmus.

Wil je verder van gedachte wisselen over jouw uitdagingen over de zorg en huisvesting voor senioren? We praten er met plezier een half uurtje met je over in een eerste digitale kennismaking. Wil je een afspraak inplannen? Neem in dat geval contact met ons op.

Meer inzichten

Blog

Neem contact op met

Ernst Brandsen

Senior adviseur Zorg

Simone Swartjes

Senior adviseur Zorg

Alle mensen

Neem contact op met

Ernst Brandsen

Senior adviseur Zorg

Simone Swartjes

Senior adviseur Zorg

Alle mensen

Werken aan transities

Impact

Opleiden

Wie we zijn

Recente vacatures

Organisatieadviseur Laadinfrastructuur

(Ervaren) Adviseur en Projectmanager Zorghuisvesting

Impact

Onze resultaten bij opdrachtgevers

Werken bij

Recente vacatures

Organisatieadviseur Laadinfrastructuur

(Ervaren) Adviseur en Projectmanager Zorghuisvesting

Waar wij aan werken

Wie we zijn

Impact op morgen

Recente vacatures

Organisatieadviseur Laadinfrastructuur

(Ervaren) Adviseur en Projectmanager Zorghuisvesting

Interviewreeks De drive om met de grote vraagstukken aan de slag te gaan is de basis

Wat is voor Actium de belangrijkste opgave op het gebied van wonen en zorg?

Wat doen jullie hieraan?

Hoe de samenwerking met zorgorganisaties ontstaat? Waarin hebben jullie elkaar nodig en waarin zit de meerwaarde voor bewoners?

Hoe realiseer je woningen die ook daadwerkelijk passen bij de wensen en behoeftes? Waarin uit zich dat? Hoe kom je tot (een variatie aan) passende woonconcepten?

En wat doen jullie met woningen die lastig geschikt te maken zijn?

Hoe kijken jullie naar ontmoetingsruimten en de realisatie hiervan?

Wat is daarin de rol van een woningcorporatie?

Waar loop je tegen aan?

Wat willen jullie het veld meegeven?

Hét magazine over wonen, zorg en welzijn voor ouderen

Meer inzichten

Second opinion op strategisch huisvestingsplan biedt zorgbestuurders scherpte en zekerheid

Een ziekenhuis is meer dan een reparatiefabriek

Ontwerpers en makers van ontmoeting gezocht!

Bekijk alle inzichten

Neem contact op met

Ernst Brandsen

Simone Swartjes

Neem contact op met

Ernst Brandsen

Simone Swartjes